بنابه نوشته G.P.TITنویسنده بریتانیایی کتاب سیستان در120سال قبل؛کدخدامیرحاجی خمّرکدخدای روستای پده ئی ومسئول جمع آوری مالیات به میزان سالیانه200خروارگندم وجوو2000قران نقدازجمعیت روستایی115خانوارکشته گر باقبایل:صیاد-گزمه-خمّروسارانی بوده است.
Qambarani@
کدخدا عظیم خمّردرزمان خودش که زابل از ۱۵طایفه بزرگ وقدیمی تشکیل می شدجزء بزرگان وکدخداهای طوایف بزرگ سیستان بوده است. ایشان از خمرهای منطقه شندک بوده اند.مردمان طایفه خمروهمچنین سایرطوایف، حرف شنوی واحترام خاصی برای کدخداقائل بوده اند.در زمانی که زابل بخش بخش وحوزه ای بوده ،حوزه های ۶و۸زابل دراختیار کدخدا عظیم بوده ودرشناسنامه های قدیم، شعبه ی عظیم دیده میشود.ازمهمترین اقدامات کدخدا،اخذشناسنامه برای مردمان طایفه لکزایی که آن زمان ازافغانستان به ایران آمده اندمی باشد.
Qambarani@
کدخدافقیر خمّر که کدخدای مقتدر منطقه شیب آب سیستان بوده به گفته ریش سفیدان طایفه که ازپدران خود نقل می کنند ازتوان بدنی ونظامی بالایی برخوردار بوده است.وی به گفته کتاب سیستان که درسال1903میلادی توسط جی پی تیت نوشته شده برروستاهای:
ده شیخ با27خانوار ازطایفه شیخ
ده دادی با324خانوار ازطوایف:خمر-قروتخوار-دکاندار-مسگر-سوداگر
ده آواز با24خانوار ازطایفه آوازی
ده نواب با64خانوار ازطایفه نوابی وروستاهای تابعه این آبادی هاعنوان کدخدایی داشته است.
وی در۴ ربیع الثانی ۱۳۲۹هجری قمری ازدولت علیه وقت ایران به جهت عبور آب ازاراضی وی درمنطقه درخواست خسارت نموده است که این خواسته درکتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران به عنوان سند موجود است
سند110ساله:
کتابخانه ،موزه ومرکزاسنادمجلس شورای اسلامی ایران
شناسگر رکورد : 735160
شماره بازیابی : ۲/۱۴۳/۱۳/۳/۳۰/۶
شماره بازیابی : ۲/۱۴۳/۱۳/۳/۳۰/۶
موضوع کارتن : خراسان
زبان اثر : Per(فارسی)
عنوان اصلی : عرض حال کدخدا فقیر محمد رئیس طایفه خمّر از سیستان به مجلس شرحی درباره خسارات وارده بروی درباره عبور مجرای آب رودخانه از اراضی او و تقاضای جبران این خسارات، و عبور آب از مجرای سابق بر طبق قرارداد فی مابین
نام عام مواد : متفرقه
تاریخ سند : ۴ ربیع الثانیه ۱۳۲۹
نام خاص و کمیت اثر : ۹برگ، ۳،۸،۱۰نامه
https://sapp.ir/qambarani
https://qambarani.blog.ir
کدخدابدیل خمّرفرزندحسین معروف به حسین نخی(نخعی)،بزرگ طایفه خمّردرشهرزاهدان که خیل عظیمی ازمردمان طایفه درآن شهرزندگی می کنندرابرعهده دارد.کدخداازقدیمی ترین کسبه بازارزاهدان وازمعتمدین بنام حسینیه سیستانی هاومسجدسجادیه است.وی فردی مردمدار،فامیل دوست وباتقوایی است که همواره برای رفع گره های فامیلی اقدامات لازم راانجام می دهد.ازمهمترین فعالیتهای ایشان به همراه مرحوم رضامباشری،پیداکردن هم ریشه وهم تبارانمان درزاهدان بامطابقت دادن شجره نامه ها(پشت ورندکردن)باطایفه قنبرزهی می باشد.
Qambarani@
بی بی قمر نساء خمّر(مادرسرداربزرگ محمدشریف خان سارانی) فرزند کدخدادرویش خمّرازبزرگان طایفه خمّردرعهدناصری بود.وی درجامعه مردسالارآن روز، زنی مردصفت باشجاعت وشهامت ودرحکمرانی بی نظیر بود.تدابیرحکومتی وی ومشاوره هایی که به شوهرش گل محمدخان سارانی منتقل می کردباعث ایجاداقتدارخان طایفه سارانی درسراسرمنطقه سیستان شد.وی رهبری نیروهای طایفه سارانی درمقابله باافغان هارابرعهده داشته است.
قرابت خونی طایفه خمّر وطایفه سارانی:فرزند وی سردارمحمدشریف خان سارانی تحت نصایح وتعلیمات مادر توانست درسایه این وابستگی نسبی برای مدتی؛ بزرگ طایفه خمّر وسارانی تواماًدرمنطقه سیستان باشد(ایشان در عصر خودبا شکوه ترین املاک را داشته وثروتمندترین مرد دربین خوانین سیستان بودند.عمارت پلگی محمد شریف یکی از شواهد این ادعاست)
فرزنددیگربی بی قمرنساء خمّر،سرداررضاقلی خان سارانی نام داشت که این خانزاده ،مالک اراضی کرکوی هیرمندوازفئودالهاومتنفذین طایفه سارانی بوده است.
ملاحظات:
طوایف خمّر وسارانی نسبت به ایشان احترام خاصی قائل بودند وهمه اورا مادر دوم خود می دانستند ودر زمان تشییع ایشان همه عزادار وگریان بودند روحش شاد.
Qambarani@
مرحوم حاجی علی خمّر بزرگ فامیل دربخش شهرکی ونارویی منطقه سیستان واولین بنیانگذار شهرزهک بود.
وی پایه گذار بازار زهک ازطریق تجارت بین ایران وافغانستان گردید.مرحوم حاج علی خمّر به مدت35سال رئیس خانه اصناف بود که افتخارنمونه بودن در کشور درسال ۱۳۴۸بادریافت مدال طلای ریاست خانه اصناف ازوزارت دادگستری برایش رقم خورد. ایشان درسن ۶۳سالگی دردیماه ۱۳۶۹به دیار باقی شتافت..مرحوم حاج علی خمر عمر خود راوقف عزت وآبروی طایفه بزرگ خمّرکرد. پس از وفات ایشان فرزند ارشدبنام حاجی حسن خمّر درمنطقه زهک بزرگ طایفه گردید.لازم بذکر است مرحوم ازپدر ومادر خمر میباشند.ازنسل حسینا نواده گان اختاد کمبرانی وزادگاهش ده سوخته بوده وآرامگاه ایشان نیز درشهر زهک میباشد
(تصویرفوق:مدال طلای ریاست خانه اصناف درسال1348شمسی ازوزارت دادگستری دولت وقت برای مرحوم حاج علی خمّر)
زهک قدیم.درزهک پس ازطایفه شهرکی،طایفه خمرباتیره های وابسته،دارای جمعیت زیادی است.
بنابه نوشته جی پی تیت نویسنده بریتانیایی کتاب سیستان؛در120سال قبل،کدخداغلام شاهبازخمّر،درمنطقه ده سیاسر که دارای ساکنینی ازطوایف خمّروسیاسر بوده وجمعاً26خانوارکشته گرو9خانواده غیرکشته گرداشته،کدخدایی می نمود..
Qambarani@
بنابه نوشته جی پی تیت نویسنده بریتانیایی کتاب سیستان؛در120سال قبل،کدخداحاجی خمّر،درمنطقه دوست محمدودر دو روستای حاجی وحاجی خمّر که دارای ساکنینی ازطوایف سارانی،نارویی،شیرزایی،چیت بند،اله داد بوده وجمعاً120خانوارکشته گرو5خانواده غیرکشته گرداشته اند،کدخدایی می نمود..
Qambarani@
کدخدامحمدنبی خان کمبرانی
کدخدامحمدنبی خان کمبرانی فرزند محمدامیرخان فرزندفقیرمحمدخان فرزندکدخدادرویش محمدخان فرزند سرتیپ دادالله خمرمی باشد.
این سلسله فخیمه کدخدایی درتاریخ منطقه سیستان به نیکی وبزرگی ودرایت یادمی شوند.
کدخدامحمدنبی خان کمبرانی، پسرخاله سردار محمدرضاخان سرابندی و پسرخاله محمدامیر خان سارانی وپسرخاله تیره خدادخان نارویی می باشد.
همسرکدخدانیزمرحوم فاطمه بیگم سنجرانی فرزند سردارعلیخان سنجرانی می باشد(که درواقع دخترخاله ایشان نیز است) نتیجه این دونسل خانات منطقه، گل محمدخان کمبرانی مشهوربه گل محمدخان زابلی می باشد.
Qambarani@
کدخدا شاه محمد خمّرمتولد 1290 در زابل بخش میانکنگی (تپه کیخا(ده علی اکبر روستای خمر امروزی)) بود.ایشان تا سال 1335 در آنجا زندگی می کردند که از سال 1325(یعنی سن 35 سالگی) به عنوان کدخدا و سردمدار فامیل خمّر در بخش میانکنگی شناخته شدند). کدخدا از طرف حکومت به عنوان سرشمار کل منطقه انتخاب گردید .
کدخداشاه محمدخمّربزرگ ومعتمدسیستان بود.ایشان مشاورودست راست محمدرضاخان پردلی درمنطقه بوده وحاکم سیستان ازراهنمائی های ایشان همواره بهره می جستند.دربازدیدرضاخان ازمنطقه سیستان، جزء ملتزمین بود.
وی علاوه برسمت مشاورحاکم محلی،سمت میراب درسیستان رانیزبرعهده داشتند.ثبت احوال منطقه سیستان توسط ایشان تاسیس گردید.وی باهمه این مناصب دولتی،هیچگاه نقش بزرگی وکدخدایی ورهبری طایفه خمررافراموش نکرد.
وی در سال 1335 به منطقه گلستان مهاجرت نمودند و در گرگان به اتفاق برادر و پسرعموهایشان روستای خمرآباد را تشکیل دادند.(خمرآباد هم اکنون جز توابع شهرستان بندرترکمن است) ایشان تا سال 1362 در گرگان به عنوان کدخدای طایفه خمّر و یکی از بزرگان سیستانی در گرگان و گلستان بودند.کدخدا در سال 1362 به دلیل بیماری در سن 72 سالگی درگذشت.
کدخدا شاه محمد دارای دو همسر که همسر اول ایشان شهریاری می باشد وهمسر دوم ایشان از پدر میر و از مادر سرابندی می باشد. مزار ایشان در قبرستان روستای حیدرآباد تخشی محله واقع شده است.
Qambarani@