تاریخچه منازعات دولت بریتانیا باحکومت کلات

مقطع اول
نیروهای استعمارگر انگلیس پس از سالهـا کشمکش با حکومت مستقـل بلوچستـــان ( کــلات ) بالاخره در سال ۱۸۳۹ میــلادی از سمـت شمال و شمال غربی وحشیـانه به مرکز بلوچستــان هجـوم آورده کـلات را در روز سیزدهـم نوامبـر همـان سال بدنبـال جنگـی خونیـن به تصــرف خود در آوردنـد.در آن جنگ نابرابر زنده یاد میر مهــراب خان قنبرانی احمدزایی و مدافعـان ایثارگــر کـلات قهرمانانـه در مقابل اشغالگــران مقاومت کرده به شهــادت رسیدنـد.)
انگلیسی هادرسال1839 لشکری برای تنبیه محراب خان دوم(که بادشمنان بریتانیاهمکاری نموده بود) به کلات گسیل داشتند و در جنگی که بین آنها در گرفت، مهراب خان دوم و چهارصد نفر از اعوان او کشته شدند و کلات به تصرف قوای انگلیس درآمد  (عسکری ص 79 )
سپس نواده چهارده ساله میرمحبت خان به نام میرشهنوازخان رادرکلات به مقام خانی برگزیدندوشخصی به نام ستوان لاودی رانایب الحکومه اوکردندومستملکات خان راتجزیه نمودند.مستونگ وکویته به شاه شجاع داده شد.کچهی زیرنظرکارگزارسیاسی سندغربی قرارگرفت.
امادرادامه؛پسرمحراب خان دوم،به نام میرنصیرخان دوم احمدزایی(قمبرانی)،توانست ایلات راگردهم آوردوسال بعدکلات رامجدداًتصرف کند(رومن ص41-43)زدوخوردهای محلی تا1842/1258ادامه یافت تااینکه انگلیسی هابه سبب مسائل مهمتری درافغانستان وجاهای دیگری دربلوچستان،دست ازسرکلات برداشتند.
مقطع دوم
یکی ازخوانین معروف کلات،میرخدادادخان احمدزایی(قمبرانی)بود.علت اینکه شهرت داشت این بودکه انگلستان دردوره همین خان سعی می کردازطریق کلات بابلوچستان رابطه برقرارکندوتاحدامکان سعی کنددرحکومت خانات کلات نفوذخودراگسترش دهدکه البته موفق نشدبه همین دلیل زمینه های نابودی این حکومت رافراهم ساخت.
Qambarani@